Państwowa Inspekcja Pracy

Rzecznik prasowy Okręgowego Inspektoratu Pracy w Lublinie Katarzyna Fałek–Kurzyna p.o. nadinspektor pracy, w dniu 21 lutego 2023 r. udzieliła wywiadu dla Panoramy Lubelskiej na temat nowych rozwiązań prawnych dotyczących możliwości przeprowadzenia przez pracodawcę kontroli trzeźwości pracowników oraz kontroli pracowników na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu.

Nowelizacja przepisów Kodeksu pracy w powyższym zakresie weszła w życie w dniu 21 lutego 2023 r.

Pracodawcy zamierzający skorzystać z możliwości kontroli pracowników na obecność alkoholu lub innych środków działających podobnie do alkoholu muszą pamiętać o obowiązkach związanych z wprowadzeniem takiej kontroli. Prowadzenie takich kontroli musi być związane z zapewnieniem ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. Pracodawcy zamierzający prowadzić kontrole pracowników w powyższym zakresie muszą uregulować zasady kontroli w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu (jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu), w szczególności ustalić: grupę lub grupy pracowników objętych badaniem, sposób przeprowadzenia kontroli, w tym rodzaj  urządzenia wykorzystywanego do kontroli oraz czas i częstotliwość badania.

Powyższe informacje pracodawca ma obowiązek przekazać pracownikom w sposób przyjęty u danego pracodawcy nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem procedury badania pracowników na obecność w ich organizmach alkoholu lub innych środków działających podobnie do alkoholu.

Warto podkreślić, że pracodawca może przeprowadzać kontrole jedynie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie, a kontrola nie może naruszać godności i innych dóbr osobistych pracowników.

Jeżeli wynik badania wskaże na obecność alkoholu albo innego środka działającego podobnie do alkoholu, pracodawca nie będzie mógł dopuścić pracownika do pracy. W takim przypadku informację o przeprowadzonym badaniu trzeba będzie przechowywać  w aktach osobowych pracownika przez okres nieprzekraczający roku od dnia ich zebrania albo do czasu prawomocnego zakończenia postępowania, jeżeli  informacje te stanowią lub mogą stanowić dowód w postępowaniu.

Należy wskazać, że pracownik niedopuszczony do pracy w związku z podejrzeniem obecności w jego organizmie alkoholu lub innego środka działającego podobnie do alkoholu, ale też pracodawca mogą żądać przeprowadzenia badania przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego. Uprawniony organ przeprowadzi badanie pracownika również przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego, ale będzie mógł zlecić przeprowadzenie badania krwi lub moczu.

W przypadku kiedy badania przeprowadzone lub zlecone przez uprawniony organ nie potwierdzą stanu po użyciu alkoholu, stanu nietrzeźwości lub nie wykażą występowania w organizmie pracownika innego środka działającego podobnie do alkoholu, wówczas okres niedopuszczenia pracownika do pracy jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.